بانک مرکزی در اواخر دهه ۸۰، شناسه حساب بانکی ایران یا همان «شبا» را به صورت شناسه‌ای منحصر به فرد برای هر حساب بانکی تعریف کرد و هدف آن را تسریع در انتقال وجه با شماره شبا و یکپارچه‌سازی حساب‌های بانکی اعلام کرد.
اگر قرار است حواله‌هایی از طریق شماره شبا انجام دهید فقط کافی است شماره شبا را داشته باشید و دیگر به هیچ اطلاعاتی نیاز ندارید چرا که همه اطلاعات درون شماره شبا وجود دارد.
با توجه به اینکه انتقال وجه از طریق کارت به کارت محدودیت مبلغ زیادی دارد، کاربرانی که نیاز به جابه‌جایی مبالغ زیاد دارند بهتر است از روش انتقال وجه با شبا اقدام کنند که البته شبا پروتکلی برای پرداخت نیست بلکه نوعی شناسه بانکی به حساب می‌آید.
شبا یا شماره حساب بانکی ایران به منظور تسهیل و استاندارد‌سازی مبادلات بین بانکی و بین‌المللی بانک‌های کشور، توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مطابق با استاندارد ISO ۱۳۶۱۶ تعریف و تبیین شده است که صرفاً شناسه‌ای جهت دریافت پول است و امکان برداشت غیر مجاز از آن وجود ندارد در نتیجه ارائه شماره شبا به دیگران، هیچ مشکلی نداشته و امنیت حساب شخص را به خطر نمی‌اندازد.
نکته بعدی اینکه انتقال وجه کارت به کارت تا سقف ۱۰ میلیون تومان است، اما سقف انتقال وجه با شماره شبا ۲۰۰ میلیون تومان در یک شبانه روزاست.
در حال حاضر سامانه‌های «پایا» و «ساتنا» برای انتقال وجه با استفاده از شماره شبا قابل استفاده هستند.
انتقال وجه با «ساتنا» چگونه است؟
ساتنا یا سامانه تسویه ناخالص آنی، سامانه‌ای الکترونیکی است که پردازش و تسویه تراکنش‌های بین بانکی و دستور پرداخت‌های فوری را به صورت انفرادی و آنی انجام می‌دهد. در این سامانه مشتریانی که در بانک ملی دارای یکی از انواع حساب (جاری، پس انداز و کوتاه مدت) هستند، می‌توانند نسبت به انتقال وجوه (مبالغ بیش از ۵۰ میلیون تومان) به حساب خود یا سایر افراد در سایر بانک‌ها اقدام کنند.
این سامانه به مشتریان یک بانک این امکان را می‌دهد تا با مراجعه به شعب بانک خود و یا از طریق سامانه اینترنتی بانک حواله‌هایی با مبالغ بیش از ۵۰ میلیون تومان را به هر حسابی در هر بانکی انتقال دهند.
ارسال دستور پرداخت‌های ساتنا برای مشتریان تا ساعت ۱۴:۳۰ امکانپذیر است. از خرداد ماه امسال بود که ساعات خاتمه پذیرش و پردازش دستور پرداخت در سامانه ساتنا برای دستورپرداخت‌های بین مشتری ۱۴:۳۰ و برای دستور پرداخت‌های بین بانکی ساعت ۱۵:۰۰ تعیین شده است.
سامانه ساتنا همه روزه به جز جمعه‌ها و ایام تعطیل، فعال است و عملیات انتقال وجه را نهایتا در ۳۰ دقیقه انجام می‌دهد.
کف مبلغ پرداخت ساتنا معادل ۵۰ میلیون تومان و سقف مبلغ آن ۲۰۰ میلیون تومان است که البته با در دست داشتن اسناد مورد نیازو مراجعه به شعبه این سقف برداشته خواهد شد. همچنین سقف مبلغ پایا معادل ۱۰۰ میلیون تومان است.
با «پایا» چگونه کار کنیم؟
بانک مرکزی با پیاده سازی این سامانه، امکان حواله الکترونیکی پول از حسابی در یک بانک به حسابی در بانک دیگر (بین بانکی) را فراهم کرده است و مشتریان بانک‌ها با استفاده از پایا می‌توانند پول را از حساب خود به حسابی در بانک دیگر به صورت الکترونیکی حواله کنند.
پایا یا به عبارت دیگر سامانه اتاق پایای الکترونیکی؛ بعد از ساتنا روی کار آمد و سعی کرد تا رفع نواقص موجود در ساتنا خدمات بهتری به مشتریان در عرصه بانکداری الکترونیک ارائه دهد.
محدوده زمانی تعیین شده برای پایا در طول یک شبانه روز است. ضمن اینکه سیکل کاری پایا از ساعت ۵:۳۰ صبح آغاز شده و تا ساعت ۱۹:۳۰ عصر همان روز ادامه دارد.
در عملیات انتقال وجه، فرآیند ارسال به بانک مبدا در تمامی این انتقال‌ها پس از گذشت یک ساعت از عملیات آغاز شده و حداکثر به مدت ۳۰ دقیقه زمان می‌برد. اولین زمان در نظر گرفته شده برای انجام عملیات انتقال از ساعت هفت و نیم عصر است که در این زمان امکان انتقال وجه تا یازده ساعت بعد یعنی ۵:۳۰ صبح روز بعد وجود دارد که در نهایت تمامی انتقالات انجام شده در این بازه زمانی از ساعت شش و نیم تا ۷ صبح به بانک مقصد می‌رسد.
زمان در نظر گرفته شده بعدی برای انجام عملیات انتقال از ۵:۳۰ صبح تا راس ساعت ۹ است و تمامی وجوه منتقل شده در این بازه زمانی سه ساعت و سی دقیقه از ساعت ۱۰ الی ۱۰ و نیم صبح به حساب در نظر گرفته شده در بانک مقصد واریز می‌شود.
پنج دوره زمانی دیگر از ساعت نه صبح به بعد برای انجام انتقال وجه و خدمات اینترنت بانک پایا درنظر گرفته شده است که تمامی این دوره‌ها دوساعته بوده و انتقال وجه به بانک مقصد نیز همانند مورد‌های طرح شده در دوره‌های قبلی از ۳۰ دقیقه بعد از آخرین زمان پرداخت بوده و نهایتا ۳۰ دقیقه نیز به طول می‌انجامد.
اما این فرآیند‌ها در روز‌های پنجشنبه و جمعه و ایام تعطیل متفاوت است؛ در صورتی که انجام عملیات انتقال پایا همزمان با تعطیلات رسمی باشد، رسید وجه انتقالی به بانک مبدا در اولین روز کاری صورت می‌گیرد.
نکته مهم دیگر اینکه بانک می‌تواند دستور پرداخت به تاریخ مؤثر آتی را از مشتری دریافت کرده و در تاریخ مؤثر آن را به پایا ارسال کند.