با گسترش روزافزون استفاده از دستگاه‌های کارت‌خوان (POS) و پرداخت‌های الکترونیکی، مفاهیمی مانند کد پذیرنده و پایانه به موضوعات مهمی در کسب‌وکارها و سیستم‌های پرداخت تبدیل شده‌اند. این مفاهیم به صاحبان کسب‌وکارها و فروشگاه‌ها کمک می‌کنند تا بتوانند پرداخت‌های مشتریان خود را به شکلی ایمن و سریع دریافت کنند. در این مقاله به بررسی دقیق کد پذیرنده و کد پایانه می‌پردازیم و اهمیت و کارکردهای آن‌ها را در حوزه پرداخت‌های الکترونیکی توضیح خواهیم داد.
تعریف کد پذیرنده و کد پایانه
برای درک بهتر این موضوع، ابتدا باید بدانیم که کد پذیرنده و کد پایانه چیست و چه نقشی در فرآیند پرداخت ایفا می‌کنند.
کد پذیرنده چیست؟
کد پذیرنده، یک شناسه‌ی منحصربهفرد است که توسط شرکت‌های پرداخت یا بانک‌ها به فروشگاه‌ها و کسب‌وکارهایی که از دستگاه‌های کارت‌خوان یا درگاه‌های پرداخت اینترنتی استفاده می‌کنند، اختصاص داده می‌شود. این کد نشان‌دهنده هویت کسب‌وکار یا پذیرنده در سیستم‌های مالی و شبکه‌های پرداخت است. هنگامی که مشتری از کارت بانکی برای خرید استفاده می‌کند، این کد به عنوان مرجع برای شناسایی فروشگاه یا کسب‌وکار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به عبارت دیگر، کد پذیرنده یک شناسه دیجیتال است که هر پذیرنده (فروشگاه، رستوران، کسب‌وکار آنلاین و …) برای ثبت و پردازش تراکنش‌های مالی خود از آن استفاده می‌کند. بدون داشتن این کد، امکان استفاده از خدمات پرداخت الکترونیکی برای پذیرنده وجود نخواهد داشت.
کد پایانه چیست؟
کد پایانه (Terminal ID) نیز یک شناسه منحصربهفرد است که به هر دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت اینترنتی اختصاص داده می‌شود. این کد به صورت دیجیتال دستگاه کارت‌خوان را در سیستم‌های پرداخت شناسایی می‌کند و باعث می‌شود که تراکنش‌های مالی از طریق آن دستگاه به درستی ثبت و پردازش شوند. هر دستگاه کارت‌خوان یا پایانه‌ی فروش باید دارای یک کد پایانه باشد تا بتواند به شبکه پرداخت متصل شده و تراکنش‌های مالی را به درستی انجام دهد.
به طور کلی، کد پایانه به دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت آنلاین مربوط می‌شود، در حالی که کد پذیرنده به کسب‌وکار یا شخص حقوقی که از دستگاه یا درگاه استفاده می‌کند، تعلق دارد.
نقش و اهمیت کد پذیرنده و کد پایانه
کد پذیرنده و کد پایانه در سیستم‌های پرداخت الکترونیکی نقش‌های حیاتی ایفا می‌کنند. این کدها به شبکه‌های بانکی و پرداخت اجازه می‌دهند تا تراکنش‌های مالی را به درستی ردیابی و پردازش کنند. در ادامه به برخی از نقش‌ها و اهمیت‌های این کدها اشاره می‌کنیم:
۱. شناسایی پذیرنده و دستگاه پرداخت
مهمترین نقش کد پذیرنده و کد پایانه، شناسایی دقیق کسب‌وکار و دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت است. هر تراکنش مالی که از طریق کارت‌خوان یا درگاه پرداخت انجام می‌شود، باید به درستی به کسب‌وکار مورد نظر نسبت داده شود. کد پذیرنده تضمین می‌کند که تراکنش مالی به حساب کسب‌وکار صحیح منتقل شده و در سیستم بانکی ثبت شود. کد پایانه نیز تضمین می‌کند که دستگاه کارت‌خوان یا درگاه اینترنتی به درستی شناسایی شده و تراکنش‌ها بدون مشکل پردازش شوند.
۲. ردیابی تراکنش‌ها
یکی دیگر از وظایف کلیدی کد پذیرنده و کد پایانه، ردیابی تراکنش‌های مالی است. هر تراکنش مالی که از طریق دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت انجام می‌شود، در شبکه بانکی به همراه کد پذیرنده و کد پایانه ثبت می‌شود. این امکان به بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت اجازه می‌دهد تا تمامی تراکنش‌ها را به درستی ردیابی و در صورت نیاز به بررسی‌های امنیتی یا مالی، اطلاعات مربوط به پذیرنده و دستگاه پرداخت را بازیابی کنند.
۳. کمک به سیستم‌های نظارتی و مالیاتی
یکی دیگر از کاربردهای مهم کد پذیرنده و کد پایانه، در ارتباط با سیستم‌های نظارتی و مالیاتی است. اطلاعات تراکنش‌های مالی به همراه کد پذیرنده و کد پایانه به نهادهای نظارتی و مالیاتی منتقل می‌شود تا از شفافیت مالی کسب‌وکارها اطمینان حاصل شود. این اطلاعات به نهادهای مالیاتی کمک می‌کند تا درآمدهای کسب‌وکارها را به درستی محاسبه کرده و مالیات‌های مربوطه را اعمال کنند.
۴. مدیریت حساب‌ها و تسویه‌های مالی
کد پذیرنده و کد پایانه به بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت کمک می‌کنند تا تراکنش‌های مالی را به درستی مدیریت کرده و تسویه‌های مالی را انجام دهند. وقتی تراکنش مالی توسط مشتری انجام می‌شود، مبلغ آن به حساب پذیرنده منتقل می‌شود و بانک یا شرکت پرداخت باید اطمینان حاصل کند که این مبلغ به درستی به حساب مرتبط با کد پذیرنده و کد پایانه تسویه می‌شود.
۵. امنیت تراکنش‌ها
یکی از مهمترین جنبه‌های کد پذیرنده و کد پایانه، امنیت تراکنش‌ها است. این کدها به عنوان لایه‌ای اضافی در فرآیند امنیتی پرداخت‌های الکترونیکی عمل می‌کنند. هنگامی که تراکنشی انجام می‌شود، شبکه پرداخت باید مطمئن شود که تراکنش از طریق یک دستگاه معتبر و یک پذیرنده تأیید شده صورت گرفته است. این کدها به شبکه اجازه می‌دهند که تراکنش‌های مشکوک یا غیرمجاز را شناسایی و جلوگیری کند.
فرآیند دریافت کد پذیرنده و کد پایانه
برای دریافت کد پذیرنده و کد پایانه، پذیرندگان باید به یکی از شرکت‌های پرداخت یا بانک‌ها مراجعه کنند. در این فرآیند، کسب‌وکارها یا فروشگاه‌ها باید اطلاعات مربوط به فعالیت اقتصادی و کسب‌وکار خود را ارائه دهند. این اطلاعات معمولاً شامل مدارک شناسایی، اطلاعات مالی و بانکی و همچنین اطلاعات مربوط به نوع فعالیت کسب‌وکار است.
مراحل دریافت کد پذیرنده
۱. انتخاب شرکت پرداخت یا بانک: اولین قدم برای دریافت کد پذیرنده، انتخاب یک شرکت پرداخت یا بانک معتبر است. این شرکت‌ها مسئولیت ارائه خدمات پرداخت و صدور کد پذیرنده را بر عهده دارند.
۲. ارائه مدارک شناسایی: پذیرنده باید مدارک شناسایی و مدارک مرتبط با کسب‌وکار خود را به شرکت پرداخت ارائه دهد. این مدارک ممکن است شامل کارت ملی، پروانه کسب، کد اقتصادی و مدارک ثبت شرکت باشد.
- بررسی و تأیید مدارک: پس از ارائه مدارک، شرکت پرداخت یا بانک مدارک ارائه شده را بررسی می‌کند. در صورت تأیید مدارک، فرآیند صدور کد پذیرنده آغاز می‌شود.
- صدور کد پذیرنده: پس از تأیید مدارک، شرکت پرداخت کد پذیرنده را برای کسب‌وکار صادر کرده و به همراه دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت ارائه می‌دهد.
مراحل دریافت کد پایانه
۱. درخواست دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت: پس از دریافت کد پذیرنده، کسب‌وکار باید درخواست دریافت دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت اینترنتی کند. این درخواست می‌تواند از طریق شرکت‌های پرداخت یا بانک‌ها انجام شود.
۲. صدور کد پایانه: پس از دریافت درخواست، شرکت پرداخت یا بانک کد پایانه منحصربه‌فردی برای دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت صادر می‌کند. این کد به صورت دیجیتالی در دستگاه کارت‌خوان ثبت شده و آماده استفاده می‌شود.
۳. نصب و راه‌اندازی: پس از صدور کد پایانه، دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت برای کسب‌وکار نصب و راه‌اندازی می‌شود و پذیرنده می‌تواند از آن برای انجام تراکنش‌های مالی استفاده کند.
تفاوت بین کد پذیرنده و کد پایانه
با وجود اینکه کد پذیرنده و کد پایانه هر دو برای شناسایی و مدیریت تراکنش‌ها در سیستم‌های پرداخت استفاده می‌شوند، تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد که باید به آن‌ها توجه داشت:
- کد پذیرنده: به کسب‌وکار یا فردی که از خدمات پرداخت الکترونیکی استفاده می‌کند اختصاص داده می‌شود. این کد به عنوان شناسه‌ی کسب‌وکار در شبکه‌های بانکی و پرداخت عمل می‌کند و تمام تراکنش‌های مالی به آن مرتبط می‌شوند.
- کد پایانه: به دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت اختصاص داده می‌شود. این کد به صورت منحصربهفرد هر دستگاه را در سیستم‌های پرداخت شناسایی می‌کند و برای پردازش تراکنش‌های مالی از طریق آن دستگاه استفاده می‌شود.
در واقع، هر کسب‌وکار ممکن است دارای چندین کد پایانه باشد، اما تمامی این کدهای پایانه به یک کد پذیرنده مرتبط هستند. به عنوان مثال، یک فروشگاه بزرگ ممکن است در شعبه‌های مختلف خود چندین دستگاه کارت‌خوان داشته باشد، اما تمامی آن‌ها به یک کد پذیرنده واحد متعلق به آن فروشگاه مرتبط هستند.
جمع‌بندی
کد پذیرنده و کد پایانه از ارکان اساسی سیستم‌های پرداخت الکترونیکی هستند که نقش مهمی در شناسایی و مدیریت تراکنش‌های مالی ایفا می‌کنند. این کدها به کسب‌وکارها کمک می‌کنند تا پرداخت‌های مشتریان خود را به صورت ایمن و سریع دریافت کنند و همچنین به شبکه‌های بانکی و شرکت‌های پرداخت امکان می‌دهند تا تراکنش‌ها را به درستی پردازش و ردیابی کنند. به همین دلیل، دریافت و استفاده از کد پذیرنده و کد پایانه برای هر کسب‌وکار که به دنبال استفاده از دستگاه کارت‌خوان یا درگاه پرداخت اینترنتی است، ضروری است.